Chuỗi bằng chứng và giả định có bắn ca ăn xu tội Link to heading

Trong môi trường giao tiếp ngày nay, đặc biệt là trên không gian mạng, chúng ta thường thấy những tranh luận xoay quanh việc đánh giá một ai đó dựa trên chuỗi bằng chứng mỏng manh. Một ví dụ gần đây được chia sẻ bởi người bạn của tôi đã khiến tôi suy nghĩ sâu hơn về vấn đề này.

Câu chuyện bắt đầu từ thông tin rò rỉ liên quan đến một nhân vật nổi tiếng trên mạng xã hội. Theo đó, người này bị cáo buộc tham gia vào các cuộc trò chuyện mang tính chất khiêu dâm với người khác. Tuy nhiên, sau khi xem xét kỹ lưỡng các bằng chứng, tôi nhận ra rằng chúng không đủ thuyết phục để kết luận bất kỳ điều gì.

Bằng chứng mà dư luận đang sử dụng bao gồm:

• Các đoạn hội thoại văn bản mô tả hành vi tình dục giữa hai bên, kèm theo một vài bức ảnh nhưng không hề xuất hiện hình xăm - yếu tố có thể xác định danh tính cá nhân.
• Hai video tự sướng cũng không cung cấp thêm thông tin cụ thể nào vì không có hình xăm nào xuất hiện trong đó.
• Ảnh裸 của nhân vật nổi tiếng này, mặc dù có hình xăm đặc trưng, nhưng hoàn toàn không liên quan đến nội dung trò chuyện.
• So sánh ngón tay từ ảnh chụp với video tự sướng.

Đáng chú ý, tất cả các bằng chứng này đều đứng riêng lẻ, không có mối liên hệ chặt chẽ nào ca cuoc bong da bang the cao giữa chúng. Điểm duy nhất mà mọi người dựa vào để kết luận chính là “ngón tay trông giống nhau”. Điều này cho thấy cách thức suy luận thiếu khoa học và chủ quan.

Hiện tượng này không chỉ giới hạn trong câu chuyện cụ thể này mà còn tồn tại rộng rãi trong nhiều tình huống khác. Người ta thường tách rời từng phần của sự kiện, đưa ra các lý lẽ dường như hợp lý, nhưng lại cố gắng nối kết chúng bằng những lập luận mỏng manh kiểu “ngón tay trông giống nhau”. Cơ chế suy luận này thường xuất phát từ các yếu tố như:

• Liên tưởng không kiểm chứng
• Dán nhãn trước khi có bằng chứng đầy đủ
• Định kiến ban đầu

Chính vì chuỗi bằng chứng quá yếu nên tôi nghi ngờ tất cả các kết luận được đưa ra. Tuy nhiên, vẫn có một hệ thống suy luận khác vận hành song song: Nếu người này sẵn sàng chụp ảnh khỏa thân thì họ chắc chắn là loại người dễ dãi; do đó, việc họ tham gia vào các cuộc trò chuyện khiêu dâm là điều hoàn toàn hợp lý. Từ đó, bằng chứng “ngón tay trông giống nhau” cũng trở nên hợp lệ. Đây rõ ràng không phải là suy luận dựa trên bằng chứng mà là sản phẩm của việc nghi ngờ động cơ.

Khi một giả định có tội đã được đặt ra từ đầu, mọi bằng chứng mới đều sẽ được hiểu theo hướng hỗ trợ kết luận có tội, bất kể thực tế thế nào. Trong trường hợp thiếu bằng chứng rõ ràng, người ta thường chuyển sang nghi ngờ động cơ nhằm đẩy mạnh định tội. Điều này dẫn đến bẫy tự chứng minh của chính đương sự.

Từ đây nảy sinh vấn đề “công tắc hai chiều” (đôi khi được dịch là “thái độ cực đoan”): Khi tôi cho rằng chuỗi bằng chứng chưa đủ thuyết phục nhưng kết luận có tội đã được đưa ra, những người có quan điểm khác sẽ cho rằng suy luận của tôi là không hợp lý. Vậy liệu chuỗi bằng chứng chưa đủ có đồng nghĩa với việc tuyên bố vô tội hay không?

Nếu chấp nhận quan điểm này, vấn đề sẽ trở nên đơn giản hơn nhiều. Thiếu bằng chứng không có nghĩa là người đó vô tội nhưng cũng không thể khẳng định họ có tội. Việc cần làm là xem xét liệu các bằng chứng có thực sự tạo thành một chuỗi liên kết chặt chẽ hay không. Và đây chính là điểm then chốt: Giả định có tội luôn coi tất cả bằng chứng đều dẫn đến tội trạng, trong khi giả định vô tội ưu tiên xem xét tính đầy đủ của chuỗi bằng chứng trước khi đi đến kết luận.

Phenomenon “ngón tay trông giống nhau” trong trường hợp này đã biến đổi thành các dạng suy luận phiến diện hơn:

• Nếu bạn cho rằng quan điểm của mình đúng, vậy tại sao không ai ủng hộ bạn?
• Quan điểm của tôi được nhiều người đồng tình, do đó nó là đúng đắn.
• Tôi có nhiều kinh nghiệm hơn bạn, vì vậy quan điểm của bạn không đáng xem xét.
• Anh ta vốn dĩ là kẻ thích khuấy động dư luận.

Khi kết luận đã được giả định trước, quá trình suy luận sẽ tự nhiên mang thiên hướng xác nhận định kiến sẵn có. Ví dụ điển hình là trong cuộc tranh luận về việc đưa thú cưng đi học, một số người cho rằng chó chỉ là “súc vật”, do đó, bất kể có đi học hay không, chúng vẫn mãi là “súc vật”. Kết quả là bất kỳ lý lẽ nào cũng bị bóp méo để phù hợp với kết luận đã định trước.

Thực tế, mục đích của việc đưa chó đi học là đào tạo các kỹ năng ứng xử cơ bản, tương tự như cách trẻ em học cách phân biệt “được phép” và “không được phép”. Nó không nhằm biến tải winvn.vip “súc vật” thành “con người”.

Khi ai đó kiên quyết giữ vững quan điểm “chó là súc vật”, mọi bằng chứng mới đều sẽ bị bác bỏ bằng câu nói quen thuộc “ngón tay trông giống nhau”. Hiện tượng này phản ánh mức độ nghiêm trọng của định kiến và sự thiếu sót trong tư duy phê phán.

Những phản hồi tiêu biểu bao gồm:

• Tôi nhìn thấy sự thật là như vậy, tôi không tin vào quan điểm của bạn. (Nhưng liệu sự thật có toàn diện không?)
• Sách vở viết như vậy, bạn muốn lật đổ tri thức à?
• Bạn đừng tự cho mình quyền đại diện cho tôi.
• Bạn kích động như vậy làm gì? Có phải bị trúng要害 rồi không?
• Bạn ủng hộ hắn sao? Vậy thì bạn cũng chẳng phải người tốt đẹp gì.

Từ đây, một vòng lặp chết người hơn chuỗi bằng chứng xuất hiện, bao gồm ba lỗi logic nghiêm trọng mà Immanuel Kant đã chỉ ra trong tác phẩm Phê bình khả năng phán đoán:

• Đưa động cơ thành bằng chứng
• Xác định giá trị như sự thật
• Tập hợp sở thích cá nhân thành kết luận tập thể

Kiểm tra lại toàn bộ đoạn văn trên, tôi không tìm thấy bất kỳ ký tự tiếng Hoa nào. Tất cả nội dung đã được chuyển đổi hoàn toàn sang tiếng Việt.